Inauguratie Donald Trump: Trump 2.0 of een propere lei?
Christofer Govaerts
Toen Donald Trump op 6 november de overwinning in de wacht sleepte, had de wereld een déjà-vugevoel. Zijn verkiezingsretoriek was namelijk erg gelijkaardig aan die uit 2016 en de beursreactie die daarop volgde. De beurseuforie was ditmaal echter van korte duur, zonder verlengstuk in december. Ook begin 2025 is Wall Street aarzelend van start gegaan. Welke punten in Trumps aanpak zorgen voor een déjà vu en welke accenten zijn ditmaal anders?
Binnenlandse fiscale maatregelen
Naar republikeinse gewoonte staat de binnenlandse agenda bol van fiscaal gunstige maatregelen, voornamelijk gericht op het bedrijfsleven en Wall Street, maar ook in zekere mate op Jan met de pet. De meest pessimistische prognoses over het begrotingstekort over de komende 10 jaar ten gevolge van die maatregelen bedragen 7,75 triljard USD extra te financieren. We weten echter dat de soep niet altijd zo heet wordt gegeten als ze wordt opgediend. Dat cijfer moet dus gerelativeerd worden, ook al heeft deze administratie de komende twee jaar carte blanche met een volstrekte meerderheid in zowel de kamer als de senaat.
"voornamelijk de gewone man zal het gelag betalen"
Hier moeten we eveneens verwijzen naar Elon Musk, die de taak krijgt om het overheidsapparaat stevig te ontvetten. Daartoe werd een nieuw departement in het leven geroepen, namelijk DOGE (‘Department Of Government Efficiency’). Initieel was er sprake van twee triljard USD bezuiniging bij Trumps aantreden in 2017, maar ook toen rezen er gedurende zijn hele ambtstermijn twijfels in de eigen gelederen over de haalbaarheid van dat plan. Een nadere analyse van de huidige cijfers en mogelijkheden van die besparingen geeft trouwens aan dat indien verwezenlijkt, de operatie grotendeels de ambtenarij en de sociale zekerheid zal treffen (gezondheidssector en covid-steunmaatregelen). De opgebouwde voordelen en subsidies zullen dus wegvallen, waarbij voornamelijk de gewone man het gelag zal betalen.
Handelsoorlog
In de retoriek rond de handelsoorlog is er ook weinig gewijzigd. De Biden-administratie hield de maatregelen van Trump 1.0 de afgelopen vier jaar grotendeels intact; Trump 2.0 zal nu nog wat extra peper en zout toedienen. Naast China komen nu ook de buurlanden Mexico en Canada in het vizier. Voor China wil de regering de tarifering optrekken naar 50% voor bepaalde sectoren! Het blijft voorlopig nog onduidelijk of dat aan een geleidelijk tempo - bijvoorbeeld maandelijks +2% tot +5% - of in een keer zal worden doorgevoerd.
Desinflatieproces en renteverloop
We moeten eerst aanstippen dat de economische omgeving in termen van groeidynamiek, inflatie en renteomgeving anders is dan bij Trumps eerste ambtstermijn begin 2017. Vandaag verkeert de Amerikaanse economie nog steeds in blakende gezondheid, met een zachte landing – waarvan reeds 18 maanden sprake is – die zich nog steeds niet heeft voltrokken. De FED heeft de inflatie via een streng rentebeleid ingetoomd, maar het desinflatieproces loopt nog steeds vertraging op. Daarbovenop dreigen zowel de belastingverlagingen als de extra protectionistische maatregelen dat desinflatieproces verder te bemoeilijken. Sommige analisten vrezen in hun worstcasescenario zelfs voor een tweede inflatiegolf die het toekomstige rentescenario helemaal op zijn kop zou kunnen zetten.
Ook verschillend op het vlak van protectionisme en de handelsoorlog van 2016-2017 is dat die grotendeels gebaseerd was op beschuldigingen van munt-marktmanipulatie aan het adres van landen waarmee de VS een groot handelstekort hebben (bijvoorbeeld China). Dat gaf aanleiding tot een stevige verzwakking van de dollar in 2017 (EUR/USD van 1,10 naar 1,25). Tot op heden is er van retoriek rond een muntoorlog echter nog geen sprake, wat zeer opvallend is, temeer omdat de USD historisch duur staat en aanzienlijk duurder dan in 2017:
Geopolitieke context
De geopolitieke omgeving en bijhorende retoriek zijn ten slotte aanzienlijk harder geworden ten opzichte van 2016. In 2017 deed de Trump-administratie initieel moeilijk naar de NAVO-landen toe en over de werking van de organisatie. De boodschap was deze keer opnieuw glashelder: draag uw steentje bij in de factuur of de NAVO moet verder zonder Amerikaanse participatie. Het lijkt erop dat die dreiging vandaag geloofwaardiger is dan in 2017.
Ook in het kader van strategische beveiliging is Trumps aanpak vandaag anders. In 2019 werd zijn poging om Groenland (en uiteraard diens grondstoffen) van Denemarken te kopen wereldwijd op hoongelach onthaald. Vandaag merken we echter heel wat minder hilariteit wereldwijd over zijn ambities, aangezien hij zelfs dreigde om Groenland manu militari in te lijven. Hetzelfde geldt voor het Panamakanaal wegens de inmenging daar van China. Het gaat zelfs zo ver dat de brave noorderbuur Canada ook vreest voor zijn soevereiniteit.
Europa zit ook in de tang in het kader van de oorlog in Oekraïne en de relatie met Poetin. Het is nog steeds niet echt duidelijk wat de positie van Donald Trump is ten aanzien van Poetin. Het feit dat Elon Musk zich ten slotte in de internationale politiek mengt en openlijk partij kiest voor extreme partijen zoals AfD in Duitsland (anti-EU en pro-Poetin) maakt de zaak er niet eenvoudiger op, en zeker niet wat Europa betreft.
