Schenken aan je kinderen? Hou rekening met deze vijf misverstanden

1. Gegeven is gegeven: als ik schenk ben ik dat vermogen definitief kwijt

Pieter Haine, Teamleader Estate & Tax Planning bij Nagelmackers: ‘Een schenking hoeft geen alles-of-niets-verhaal te zijn. Er kunnen voorwaarden en modaliteiten vastgelegd worden in de notariële akte of in de onderhandse bewijsdocumenten tussen de schenker en de begiftigde(n). Worden beleggingen of vastgoed geschonken met een voorbehoud van vruchtgebruik, dan kan de schenker blijven genieten van de daaruit voortvloeiende intresten, dividenden of huurinkomsten. 

"Een schenking hoeft geen alles-of-niets-verhaal te zijn"

Ook het voorzien van een optionele financiële rentelast is mogelijk; dat geeft de schenker de mogelijkheid om elk jaar een vooraf bepaald bedrag op te vragen bij de kinderen. En wat als de begiftigde voor u komt te overlijden? Met een optioneel beding van terugkeer, kunt u op dat moment beslissen of u de geschonken goederen of wat er in de plaats kwam naar u laat terugkeren of niet. Zonder zo’n overeenkomst is een schenking in principe wél onherroepelijk en kan de schenker daar, op enkele uitzonderingen* na, niet op terugkomen.’
 

2. Als ik schenk aan één kind, dan breng ik de gelijke behandeling tussen mijn kinderen in het gedrang

Astrid Dutré, Estate Planner bij Nagelmackers: ‘Geenszins. De wetgever gaat ervan uit dat ouders hun kinderen gelijk willen behandelen. Schenkt u vandaag aan slechts één kind, dan wordt die schenking beschouwd als een voorschot op het erfdeel. Met andere woorden: bij uw overlijden zal het kind die schenking fictief moeten inbrengen in de nalatenschap, waarna er een verdeling volgt. Wat reeds geschonken werd, wordt verrekend. Zo worden de kinderen bij uw overlijden gelijk behandeld. Het is mogelijk om als schenker af te wijken van die gelijke behandeling, via een schenking buiten deel. Dat deel krijgt uw kind dan extra. 

"alle kinderen hebben recht op een wettelijk bepaald deel van uw vermogen"

Maar mensen kunnen niet onbeperkt schenken aan één van hun kinderen: alle kinderen hebben recht op een wettelijk bepaald deel van uw vermogen. Vandaag is de globale reserve van de kinderen vastgeklikt op de helft van de fictieve massa. Deze fictieve massa bestaat uit alle goederen die bij het overlijden aanwezig zijn, na aftrek van de schulden en vermeerderd met de goederen die bij leven reeds zijn geschonken. Heeft één van de kinderen te veel gekregen, dan kunnen de benadeelde kinderen hun deel opeisen.’

3. Een schenking verloopt altijd via de notaris

Sophie Slits, Legal Advisor bij Nagelmackers: ‘Dat is niet noodzakelijk zo. Veel hangt af van wat u schenkt en van uw gezondheidstoestand. Vastgoed moet steeds notarieel geschonken worden. Bij een schenking van roerende goederen zijn er twee mogelijkheden. Ofwel schenkt u via de notaris, waarbij er dan schenkbelasting verschuldigd is. Hierdoor is er later geen erfbelasting meer verschuldigd. Doet u de schenking onderhands via een bank- of handgift, dan is er géén notariële akte nodig. In dat geval is er geen schenkbelasting verschuldigd, tenzij u kiest voor de registratie. Keerzijde is dat u als schenker uit Vlaanderen en Brussel nog drie jaar in leven dient te blijven; in Wallonië is dat vijf jaar, zoniet is er alsnog erfbelasting verschuldigd.’

4. Na een schenking moet ik nog drie (of vijf jaar) in leven blijven

Solange Saghbini, Tax Advisor: ‘Dat geldt vooral bij een niet-geregistreerde onderhandse schenking van roerende goederen. Als de schenker binnen die termijn overlijdt, moet de begiftigde alsnog erfbelasting betalen. Om die termijn te bewijzen, wordt er in de praktijk gewerkt met een intentiebrief en een “pacte adjoint”. Deze documenten worden aangetekend verstuurd om de datum van de onderhandse schenking te kunnen bewijzen. Wie aan meerdere kinderen schenkt, werkt het best met verschillende schenkingsdocumenten. Zo kan elk kind zelf kiezen om de schenking al of niet te laten registreren. Maar ook bij de schenking van vastgoed in Vlaanderen en Wallonië speelt de termijn van drie jaar een rol. Als de schenker binnen deze termijn overlijdt, zal op het geschonken onroerend goed geen erfbelasting meer verschuldigd zijn, maar zal de waarde ervan wél meegenomen worden om het toepasselijk tarief op de overige vererfde goederen te bepalen.’

5. Ik schenk via een overschrijving aan mijn kind: dat is voldoende

Pieter Haine: ‘Absoluut niet. Een overschrijving is een neutrale handeling. Het is belangrijk om de beweegreden van die overschrijving te kunnen aantonen. Ging het om een betaling, een lening of een schenking? Vandaar het belang om in het kader van de bewijsvoering te werken met de intentiebrief en de pacte adjoint. Zo kan de schenker duidelijk zijn intentie aantonen. 

"Als de schenker zich later op het conventioneel beding van terugkeer wil beroepen, is het belangrijk dat het op papier staat"

De documenten bieden ook het voordeel om voorwaarden en modaliteiten aan de schenking te koppelen. Als de schenker zich later op het conventioneel beding van terugkeer wil beroepen, is het belangrijk dat het op papier staat. Deze documenten spelen ook een rol bij het bewijzen van de risicotermijn en de registratie van de schenking. Verstandig is ook om die documenten te bewaren in Izimi: de veilige en gratis digitale kluis van het notariaat.’

(*) Met uitzondering van een schenking tussen echtgenoten, die kan altijd eenzijdig ongedaan gemaakt worden, tenzij die verloopt via het huwelijkscontract. Een schenking kan wettelijk ook teruggedraaid worden als er sprake is van ondankbaarheid: wanneer een begiftigde een aanslag op het leven van de schenker uitvoert, hem mishandelt of grof beledigt. In de praktijk gebeuren dergelijke ernstige feiten gelukkig zeer zelden.